Gdzie spodziewać się kleszczy w Europie?

Jak znaleźć kleszcza? Znajdując miejsce, w którym kleszcze mogą egzystować. A miejsc takich jest coraz więcej w Europie, zasięg występowania kleszczy się powiększa. Cieplejszy klimat sprawia, że pasożyty te mogą przetrwać na północy kontynentu i wśród górskich grani.

Naukowcy modelują występowanie gatunków za pomocą danych bioklimatycznych i geograficznych. Taki proces nazywa się po angielsku Species Distribution Modeling (SDM). Łączymy w nim dane o obserwacji osobników konkretnego gatunku – czyli miejscu i czasie gdzie go zaobserwowano – z danymi klimatycznymi i geograficznymi odnoszącymi się do tego miejsca, np.: średniej rocznej temperatury, wysokości nad poziomem morza, zadrzewienia i wielu innych cech. Takie modelowanie jest bardzo potrzebne kiedy analizujemy rozprzestrzenianie się gatunków inwazyjnych, ale jest równie istotne dla epidemiologów jak dla przyrodników. Choćby dlatego, że owady takie jak kleszcze, komary i meszki trudno obserwować sztuka po sztuce jak na przykład monitoruje się słonie.

W jednej z nowszych publikacji [1] porównano i zestawiono wiele modeli występowania kleszczy z gatunków Ixodes ricinus (kleszcz pospolity) i Dermacentor reticulatus (kleszcz łąkowy) w Europie. Złożenie różnych modeli pokazuje jak bardzo sprzyjający klimat występuje w poszczególnych regionach Europy dla tych dwóch gatunków kleszczy, gdzie 1 oznacza bardzo sprzyjający a 0 niesprzyjający [1]:

Jak widać, najbardziej sprzyjające warunki klimatyczne dla kleszczy panują w Europie Środkowej i Środkowo-Zachodniej. Nie oznacza to wcale, że prawdopodobieństwo zachorowania na choroby odkleszczowe w rozjaśnionych regionach jest największe, nie wszystkie kleszcze są nosicielami chorób i czasami tam, gdzie warunki są trudniejsze do przetrwania, więcej tych pajęczaków jest zakażona boreliozą albo kleszczowym zapaleniem mózgu!

[1] Noll, M., Wall, R., Makepeace, B.L. et al. Predicting the distribution of Ixodes ricinus and Dermacentor reticulatus in Europe: a comparison of climate niche modelling approaches.Parasites Vectors 16, 384 (2023). https://doi.org/10.1186/s13071-023-05959-y